Het Fons Vitae Lyceum, een historisch gebouw dat de zintuigen bespeelt

Nieuwe kans

Na een verwoestende brand was er al snel de blik naar voren; dit bood de kans om het gesloten donkere gebouw te transformeren naar een klimaat dat past bij het onderwijs van morgen. In het hele gebouw is zicht gecreëerd door glas aan te brengen zodat je elkaar kan zien. Er komt meer daglicht binnen en de lokalen en groepsruimten zijn vergroot.  Het is een prachtig gebouw geworden wat daarnaast ook energie-efficiënt en duurzaam is met een goed binnenklimaat. Het voldoet aan de eisen van het onderwijs in de 21^e eeuw zonder afbreuk te doen aan de bijzondere historische kenmerken.

Je meet de ruimte of de architectuur niet alleen met je ogen, je doet dat ook met je oren en je doet dat ook met de tast.
“We moesten kijken hoe dit gebouw naast een passend gebouw voor toekomstig onderwijs, weer een gebouw wordt dat alle zintuigen bespeelt, waardoor het een aangename en vooral gezonde plek is om te vertoeven. ”zegt architect Daan Josee.
Dat heeft er in geresulteerd dat we een heleboel wanden hebben opengemaakt waarbij de hele kenmerkende bogenstructuur die in het hele gebouw zit overal zichtbaar werd. De nieuwe opzet kenmerkt zich door de aanwezigheid van veel doorkijkjes, zicht op de stad, zicht naar binnen in de lokalen, zicht in de gangen, dus een werkelijk open school. Maar dat leverde meteen ook een hele andere akoestiek op in de gangruimte en andere plaatsen. Daarmee komen we meteen bij de comforteisen waaraan het gebouw moet voldoen. “Het was een hele bijzondere opgave om dit gebouw aan de huidige eisen qua energiezuinigheid te laten voldoen. ”zegt adviseur René van der Willigen. De combinatie van het  verduurzamen van de schil, muren en dak, het toepassen van lage temperatuursystemen en alternatieve warmtebronnen, heeft er voor gezorgd dat we hier in een gasloos gebouw zitten.

Het onderwijs van de 21^ste eeuw

Hoe past de onderwijsvisie in het gerenoveerde gebouw?
Het gebouw wat stamt uit 1924 was eigenlijk gericht op veel kleinere groepen en erg gesloten. Tegenwoordig denken we daar heel anders over. Er is nu openheid in het gebouw zodat je elkaar kan zien en de sociale controle groter is. Op elke etage zijn tussenlokalen en ruimtes open gemaakt met glasverbindingen. Het is een gebouw geworden waar leerlingen en docenten elkaar weer kunnen zien en ontmoeten in een moderne leeromgeving. Daarnaast zijn ook ruimtes ingericht die flexibele opstellingen faciliteren. Zodoende ontstaan er mogelijkheden om op verschillende manieren de interactie tussen docent en leerling te ondersteunen en uiteraard de leerlingen onder elkaar.
Daan benadrukt nog een keer “ Ik zou haast zeggen dat dit een architectuur voor de zintuigen is. Het oog is altijd de basis van alle dingen, dat is het meest verwende orgaan van de 21e eeuw zou je kunnen zeggen, maar terwijl we kijken doen alle  zintuigen mee. Zowel licht, warmte als akoestiek, de oren, daarmee oriënteer je je in de ruimte en volgens mij is dat in dit gebouw ontzettend mooi gelukt.

Passende akoestiek

De akoestiek was een bijzonder punt van aandacht en moest passen bij de verschillende leer-werk-en overlegplekken. Het open karakter van het gebouw leverde meteen ook een hele andere geluidsbeleving op. In samenwerking met Ecophon is een proefopstelling gemaakt met akoestische plafondpanelen die na goedkeuring overal toegepast zijn. Het zorgt voor een prettige, rustige atmosfeer in het hele gebouw waardoor kinderen zich ook rustiger en socialer gedragen. De akoestische oplossingen moesten naast praktisch ook visueel passen bij het open karakter van het gehele project. De uitstraling van de bogen in combinatie met de akoestische plafondpanelen zorgen voor een mooi lijnenspel in de gangen.

David Asser van het Fons Vitae Lyceum verklaart “Als je mij nu vraagt wat het grootste verschil is, als ik dat afzet tegen eerst en nu, dan denk ik eigenlijk terug aan de donkere gangen met veel lawaai, allereerst omdat het geluid over het algemeen niet heel erg geabsorbeerd werd in gangen met tegels aan de muren, maar daarnaast ook het sociale klimaat in die gangen, waarbij je als je in een lokaal was, niet zag wat er op de gang gebeurde en andersom, als je op de gang was zag je niet wat er in het lokaal gebeurde. Omdat we dat hebben doorbroken zie je dat het sociale klimaat evenals het geluidsklimaat enorm is veranderd. Dat mensen veel beter rekening houden met elkaar en daardoor ook veel meer begrip hebben en elkaar beter in hun waarde laten.”

Ludo van Sprang van Ecophon bevestigd:“Optimale akoestiek in het onderwijs zorgt voor beter concentratievermogen, minder vermoeidheid en daardoor betere prestaties. Een win-win situatie.”

In de onderstaande film vertellen architect Daan Josee en adviseur René van der Willigen hoe dit project tot stand is gekomen. Ludo van Sprang van Ecophon gaat in op de akoestiek en David Asser van het Fons Vitae Lyceum vertelt hoe het vernieuwde gebouw door de gebruikers wordt ervaren.