Szkoła Col.legi Montserrat w Barcelonie

Col.legi Montserrat to centrum edukacyjne w Barcelonie. Zostało otwarte w 1926 r. i jest prowadzone przez misjonarzy Hijas de la Sagrada Familia de Nazaret – posiada klasy zarówno dla dzieci w wieku przedszkolnym, jak i młodzieży przygotowującej się do pójścia na studia.

Placówka opiera swoją działalność na wysokim poziomie nauczania, dążeniu do doskonałości oraz innowacyjności, stawiając na zindywidualizowany model nauczania, zorientowany na dialog, rozwój indywidualnych talentów i pracę w grupach.

Pierwsze kroki w kierunku klasy na planie otwartym 

Osiem lat temu szkoła przeprowadziła kilka zmian w architekturze budynku. Przedsięwzięcie to zbiegło się w czasie z wprowadzeniem nowej metodyki i struktury organizacyjnej, a także zmianą obowiązków nauczycieli, co przełożyło się na stworzenie nowego środowiska i sposobu pracy.

W 2014 r. szkoła przeszła z tradycyjnego modelu podziału na sale lekcyjne na klasy o bardziej otwartej przestrzeni, pozwalając, by w jednym pomieszczeniu prowadzone były różne zajęcia dydaktyczne, takie jak: praca w grupach, dyskusje i wyjaśnienia czy prezentacje i seminaria, podczas których jedni mówili, a drudzy słuchali. Nowa dynamika pracy wymagała też lepszej akustyki w salach.

„Podczas pracy w grupach uczniowie muszą się dobrze słyszeć nawzajem, a także móc usłyszeć nauczyciela. Każda klasa musi zostać przystosowana do różnych metod nauczania. Dobra akustyka ułatwia pracę w małych grupach i poprawia zdolność uczniów do koncentracji na tym, co mówi nauczyciel, a także pozwala lepiej słyszeć odtwarzane filmy” – zaznacza María Marta Molina, dyrektorka pionu edukacji wczesnoszkolnej.

„Podczas planowania usprawnień architektonicznych musieliśmy też zwrócić szczególną uwagę na zakres słyszalności. Najważniejszy jest dla nas uczeń, dlatego tak istotna podczas modernizacji była poprawa akustyki” – dodaje María Marta Molina.

Nowy profil ucznia

Szkoła nie tylko stara się zapewnić uczniom odpowiednie warunki do koncentracji, ale także umożliwić im pracę w grupach w oparciu o dynamiczny model nauczania, który całkowicie różni się od modelu tradycyjnego. W tym celu zarówno uczeń jak i nauczyciel muszą mieć możliwość rozmowy bez konieczności podnoszenia głosu i nie mogą ich rozpraszać grupy dyskutujące dookoła.

Badania dowodzą, że w szkołach podstawowych 30–40 procent dzieci cierpi na ubytki słuchu, co w przypadku słabej akustyki powoduje jeszcze większe trudności w nauce. Dobra akustyka jest więc nieodzownym elementem.

Akustyka w różnych pomieszczeniach

Kwestia akustyki w środowisku szkolnym nie dotyczy wyłącznie sal lekcyjnych. Dobra akustyka może też być atutem części wspólnych budynku, jak korytarze, stołówka, sale gimnastyczne czy sale prób muzycznych.

W celu zapewnienia zgodności z normami europejskimi szkoła zdecydowała się najpierw wdrożyć nowe rozwiązanie w stołówce, a następnie w dwóch największych klasach. Chcąc stworzyć jak najlepsze środowisko dla nowego modelu nauczania, zastosowano panele sufitowe i ścienne o wysokiej dźwiękochłonności oraz wprowadzono szereg ulepszeń dla osób z dysfunkcją słuchu.

Kluczem do sukcesu była absorbcja dźwięków o niskiej częstotliwości

Kierownikiem projektu odpowiedzialnym za remont został Jens Guldbaek, architekt i doradca ds. środowiska edukacyjnego z LOOP.bz.

„Choć odnotowaliśmy znaczną poprawę jakości środowiska akustycznego, poziomy natężenia dźwięku wciąż były wyższe niż oczekiwaliby tego eksperci, czego powodem była duża liczba uczniów przebywających w każdym pomieszczeniu. Zdecydowaliśmy się więc stworzyć w pomieszczeniach jeszcze lepsze warunki” – mówi Jens Guldbaek.

„Poszliśmy nieco dalej, jeśli chodzi o absorpcję dźwięków o niskiej częstotliwości, osiągając poziom niespotykany nigdzie indziej”.

Doświadczenie i intuicja Jens Guldbaeka okazały się strzałem w dziesiątkę.

„Zadziałało i od tej pory jesteśmy zagorzałymi zwolennikami stosowania dodatkowej absorpcji dźwięków o niskiej częstotliwości. Pozwala ona stworzyć bardziej naturalne środowisko akustyczne, zarówno w kontekście mówienia jak i słuchania. Obecnie nie jest możliwe zastosowanie jeszcze bardziej efektywnej absorpcji dźwięków o niskiej częstotliwości. W większości tego typu budynków dźwięki o niskiej częstotliwości ulegają wzmocnieniu, co znacznie utrudnia komunikację głosową.

Hałas w klasie powoduje stres

W typowej klasie zazwyczaj panuje hałas –powodowany przebywającymi w niej osobami, szmerami, pogawędkami, a także działającymi urządzeniami. Na przypadłości wynikające z przebywania w hałasie cierpią zarówno nauczyciele jak i uczniowie. Niektórzy nauczyciele odczuwają stres, inni są wyczerpani, a jeszcze inni tracą głos.

„Trudno o koncentrację, gdy przebywasz w sali mogącej pomieścić 72 uczniów. Bez zmian natury architektonicznej wielofunkcyjna przestrzeń, która została zaplanowana do określonych zadań, nie mogłaby skutecznie spełniać swojej roli. Musieliśmy stawić czoła dwóm problemom: słabej akustyki, która pociągała za sobą trudności z koncentracją, oraz zbyt wysokiego natężenia dźwięku, które wpływało negatywnie na sposób pracy” – wymienia Juan Linares, nauczyciel technologii.

„Po przeprowadzaniu (akustycznej) modernizacji zauważyliśmy kilka zmian, na przykład, nauczyciele przestali korzystać z mikrofonu, który zniekształcał dźwięk. Teraz rzadko kiedy musimy podnosić głos i możemy mieć w jednej klasie kilka różnych grup – nauczyciel może spokojnie mówić, a uczniowie go usłyszą, podczas gdy inni mogą w tym czasie pracować w grupach. Uczniowie łatwiej przyswajają informacje, ponieważ nie muszą już wytężać słuchu, żeby coś usłyszeć” – dodaje.

Sami uczniowie również zauważają różnicę.

„Łatwiej jest się skupić i dostajemy lepsze oceny” – wymienia Jordi Sabé Santacana, uczeń szkoły średniej.

Claudia Fernández Arévalo, również uczennica szkoły średniej, zaznacza: „Wcześniej dźwięk niósł się po całej sali, teraz możemy się skupić na naszej grupie i nie słyszymy innych grup. Środowisko do nauki jest o wiele lepsze, a dźwięk jest bardziej wyraźny”.

„Gdy nauczyciel lub uczeń ma możliwość wypowiedzi bez konieczności podnoszenia głosu, osoba, która słucha od razu reaguje bardziej pozytywnie” – zauważa Juan Linares.

Akustyka to najlepszy przyjaciel nauczyciela

Zastosowane rozwiązanie nadało placówce nowej dynamiki. Umożliwiło przeprowadzenie zmian i pozwoliło szkole osiągnąć jej pierwotny cel: pozwolić uczniowi być najważniejszym elementem systemu edukacji. María Marta potwierdza: „Wprowadzone usprawnienia z pewnością pomogły nam uzyskać jakość i perfekcję podczas pierwszego remontu, teraz będziemy chcieli powtórzyć ten sukces w innych klasach. Musimy zrozumieć, że akustyka jest ważna i że ze słabą akustyką można coś zrobić”.

Tekst: Lourdes Redondo Bacaicoa
Zdjęcia: Pablo Cueva Junghanns